2013-10-11

Հայկական դրամի և հավերժության հայկական նշանների նախապատմությունը

Գիտե՞ք արդյոք միջազգայնորեն ստանդարտացված և ճանաչված հայկական գրանշանների և խորհրդանշանների ստեղծման պատմությունը:Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացմանը զուգընթաց առաջացել էին խոչընդոտներ` կապված հայկական գրանշանների լիարժեք կիրառման հետ, քանի որ դրանք ընդգրկված չէին տեղեկատվության փոխանակման նպատակով նիշերի (կոդավորման) բազմաբայթստանդարտում:

Նշված ստանդարտըմշակված է Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպության (ԻՍՕ) և Միջազգային էլեկտրատեխնիկական հանձնաժողովի (ԻԷԿ)կողմից (ԻՍՕ/ԻԷԿ 10646): Ստանդարտի մշակումն առաջարկվել է Յունիկոդ Կոնսորցիում կազմակերպության կողմից 1991 թվականին: Այն ներառում է աշխարհի գրեթե բոլոր լեզուներիտառերը, կետադրական նշանները, ազգային խորհրդանիշերը, և այլն: Նման քանակությամբ նշանները ստանդարտում ներառելու համար այն պարբերաբար վերանայվում է:

Հայկական դրամի և հավերժության հայկական նշանների միջազգային ճանաչման խնդիրն առաջին անգամ 2010 թվականի սկզբներին բարձրաձայնվեց Հայաստանի Հանրապետության վարչապետին կից Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացմանն աջակցող խորհրդի Լեզվի և մշակույթի աշխատանքային խմբի կողմից:Այդ խնդիրը լուծելու համար անհրաժեշտ էր ԻՍՕ/ԻԷԿ 10646 ստանդարտում ընդգրկել հայկական դրամի և հավերժության հայկական նշանները:

Հայկական դրամի նշանը ստեղծվել է 1995 թվականին հայկական դրամի հիմնումից երկու տարի հետո: Այն առաջին անգամ գծագրել է Կարեն Կոմենդարյանը: Այն կազմված է որպես հայերեն «Դրամ» բառի առաջին գլխատառ «Դ» տառ, որի հորիզոնական աջ ելուստը իրագործված է աջ ուղղաձիգ տարրը հատող երկու հորիզոնական գծերի տեսքով: Ազգային մակարդակով ստանդարտացվել է 2007 թվականին և ընդգրկվել ՀՍՏ 34.001 «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ. Գրանշանների հավաքածուներ և ստեղնաշարեր. Գրանշանների կոդավորում և ստեղների դասավորություն» ազգային ստանդարտում:

Իսկ ահա հայկական հավերժության նշանը հնագույն ազգային խորհրդանիշ է և հայկական իրականության մեջ կարող է հանդիպել հայկական եկեղեցիների և խաչքարերի վրա, ինչպես նաև հայկական մանրանկարչությունում:Այն իրենից ներկայացնում է կորագծային թևեր ունեցող ժամացույցի սլաքի ուղղությամբ կամ ժամացույցի սլաքին հակառակ ուղղությամբ ոլորվող աստղանիշ: Որպես կանոն այն ունի ութ կոր, ինչը խորհրդանշում է վերածնունդը: Սակայն կարող է ունենալ չորս կամ ավելի կոր:

Աշխատանքները կազմակերպելու համար Ստանդարտների ազգային ինստիտուտի ակտիվ ջանքերի շնորհիվ ստեղծվեց աշխատանքային խումբ, որում ընդգրկվեցին ոլորտի ճանաչված մասնագետներ, փորձագետներ, պետական և ոչ պետական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ:Աշխատանքային խմբի անդամների կարծիքների և առաջարկությունների երկարատև քննարկումների հիման վրա համաձայնություն ձեռք բերվեց մշակված հայկական նշանների վերաբերյալ: Այնուհետև, սահմանված միջազգային ընթացակարգերով Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը Ստանդարտացման միջազգային կազմակերպության ՄՏՀ 1 «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաներ» միավորված տեխնիկական հանձնաժողովի ԵՀ 2 «Կոդավորված նշանների հավաքածուներ» ենթահանձնաժողովին ուղարկվեց վերը նշված նշանները և դրանց նկարագրությունները` ԻՍՕ/ԻԷԿ 10646 ստանդարտում լրացում կատարելու նպատակով:

Որպես Հայաստանի Հանրապետության ստանդարտացման ազգային մարմին և ԻՍՕլիիրավ անդամ, Ստանդարտների ազգային ինստիտուտն ապահովեցմիջազգային և տեղացի մասնագետների մոտ մեկ և կես տարվա բանակցությունների և քննարկումների արդյունավետ իրականացումը և արդյունքում միջազգային ստանդարտի վերջին հրատարակությունում ընդգրկվեցին հայկական դրամի և հավերժության հայկական նշանների աջակողմյան և ձախակողմյան տարբերակները: Հայկական այբուբենի տառերից հետո, դրանք առաջին հայկական նշաններն էին, որոնք ընդգրկվեցին միջազգային ստանդարտում:

Սակայն կան այդպիսի բազմաթիվ հայկական նշաններ և խորհրդանշաններ, որոնց համար հետագայում ևս կարիք կլինի ձեռք բերել միջազգային ճանաչում: Ուստի Ստանդարտների ազգային ինստիտուտը շարունակում է տեղային և միջազգային մակարդակով համագործակցությունը հայկական նշաններիմիջազգային ճանաչման համար: